- By: Anna Krawczuk
- wady
- mar 5
- Comments (0)
Wady ukryte samochodu używanego - czy sprzedawca ponosi odpowiedzialność?
W jednej z prowadzonych przez kancelarię spraw pojawiło się praktyczne zagadnienie, często budzące wątpliwości wśród kupujących. Czy gdy przedmiotem zakupu jest pojazd używany kupujący powinni liczyć się z możliwymi wadami pojazdu? Czy sprzedawca ma obowiązek poinformować kupującego o wadach? Czy sprzedawca odpowiada za wszystkie wady pojazdu używanego? Za jakie wady samochodu nie odpowiada?
Co kupujący powinien zrobić przed zakupem?
Często zdarza się, że dokonując zakupu, kupujący opierają się jedynie na ogłoszeniu o sprzedaży na portalach internetowych. Warto przed każdym kupnem zapoznać się dokładnie ze stanem technicznym pojazdu. Celowym jest umówienie się na jazdę próbną i sprawdzenie pracy auta w trakcie jazdy. Warto udać się na stację diagnostyczną, co pozwoli na kompleksowe zapoznanie się ze stanem pojazdu. Po podjęciu decyzji o kupnie, kupujący powinien otrzymać od sprzedającego komplet dokumentów, a w szczególności: dowód rejestracyjny, badania techniczne, kopię umowy sprzedaży. Warto sprawdzić numer VIN. Jeśli pojazd był sprowadzany z zagranicy należy zweryfikować dokumenty potwierdzające rejestrację w Polsce, opłacenie polisy. Powinno się również wykonać zdjęcia potwierdzające stan pojazdu w momencie kupna.
Granica odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi
Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi występuje, gdy rzecz sprzedana ma wadę. Kwestie te uregulowane są w art. 556-576 k.c. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem rękojmia dotyczy także rzeczy używanych.
Odpowiedzialność sprzedawcy ma charakter absolutny, co oznacza, iż ponosi on odpowiedzialność nawet w sytuacji, gdy nie miał świadomości istnienia wad.
Z punktu widzenia sprzedawcy samochodu używanego – to wszystko brzmi bardzo źle. Jaka jest zatem granica odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi?
Z doświadczenia życiowego wynika, iż kilkuletni, bądź kilkunastoletni pojazd będzie posiadał wady, ponieważ jest to normalny skutek jego użytkowania. Ten element zużycia odzwierciedla właśnie cena pojazdu, niższa niż w przypadku samochodu nowego. Ważne jest, aby sprzedawca poinformował kupującego o stanie technicznym pojazdu, co zwalnia go z odpowiedzialności w zakresie udzielonych informacji. Warto zawrzeć te informacje w umowie sprzedaży. Na nic niestety zda się w tym zakresie sam zapis umowny, że kupujący zapoznał się ze stanem technicznym pojazdu, kiedy rzeczywiście to nie nastąpiło. W tym zakresie sprzedawca powinien poczynić bardziej szczegółowe zapisy, wyartykułowane w umowie sprzedaży.
Gdy kupującym jest konsument (osoba, która zawiera umowę z przedsiębiorcą będącą niezwiązaną z jego działalnością gospodarczą czy zawodową) istnieje domniemanie, iż wady występowały w momencie zawarcia umowy.
Nie każda wada pojazdu będzie jednak skutkować odpowiedzialnością sprzedawcy z tytułu rękojmi przy sprzedaży.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego: Kupno używanej rzeczy zawsze pociąga za sobą niebezpieczeństwo, że rzecz nie odpowiada oczekiwaniom. Upływ czasu i używanie rzeczy, nawet zgodne z jej przeznaczeniem, mogą mieć wpływ na powstanie wad rzeczy, przy czym ich stopień może być różny. W konsekwencji nie ma podstaw do przyjmowania odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady związane z upływem czasu używania. (Wyrok Sądu Okręgowego we Włocławku z 27.04.2023 r., I Ca 425/22).
Sąd Najwyższy stwierdził, iż jednym z celów instytucji rękojmi jest przywrócenie ekwiwalentności świadczeń stron umowy sprzedaży, naruszonych wadliwością jej przedmiotu. Skoro kupujący w chwili zawarcia umowy znał stan przedmiotu transakcji i mimo to zgodził się na zawarcie umowy o określonej treści to znany stan rzeczy w pełni mu odpowiadał i uznał go za ekwiwalent świadczenia, które zgodził się w tej sytuacji ponieść, mierzony umówioną ceną. Ochrona kupującego nie może bowiem sięgać dalej nić wskazuje na to jego uzasadniony interes. (Wyrok Sądu Okręgowego we Włocławku z 27.04.2023 r., I Ca 425/22).
Jakie uprawnienia przysługują kupującemu w przypadku wystąpienia wad?
Zgodnie z art. 560 k.c. kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie.
Odstąpienie od umowy nie przysługuje kupującemu, jeśli wada jest nieistotna. Kwestia istotności wad, budzi wiele kontrowersji w doktrynie i orzecznictwie. Przy jej ocenie, należy wziąć pod uwagę funkcjonalność rzeczy oraz walor wizualny, decyduje ocena kupującego.
Można również w umowie kupna-sprzedaży zawrzeć adnotacje o wyłączeniu rękojmi, co skutecznie zwolni sprzedawcę z odpowiedzialności.
Termin trwania rękojmi
Sprzedawca odpowiada za wady zgłoszone w ciągu 2 lat od dnia wydania rzeczy, chyba, że sprzedawca zataił wadę. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady.
Należy pamiętać, że oprócz uprawnień z tytułu rękojmi, kupującemu przysługują uprawnienia z tytułu gwarancji bądź na podstawie ogólnej odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 471 k.c.
Za jakie wady odpowiada sprzedawca?
Z powyższego wynika, że sprzedawca odpowiada za wady pojazdu używanego. Ta odpowiedzialność jednak nie ma charakteru absolutnego. Nie ma bowiem podstaw do przyjęcia odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady związane z upływem czasu używania, co dotyczy zwłaszcza samochodu. Kupno samochodu używanego jest ryzykiem kupującego, zawsze może się okazać, że rzecz nie odpowiada oczekiwaniom. Zabezpieczeniem sprzedawcy jest należyte poinformowanie kupującego o stanie technicznym pojazdu i pisemna umowa sprzedaży opisująca dokładnie stan pojazdu w chwili zakupu.
