- By: Anna Krawczuk
- zaocznego
- sty 7
- Comments (0)
Po otrzymaniu mandatu karnego często miewamy wątpliwości – czy dobrze zrobiłem, że przyjąłem mandat? Czy może powinienem był odmówić? Mandat karny otrzymujemy, gdy naruszymy przepisy prawne, na przykład przekroczymy prędkość, zaparkujemy w miejscu niedozwolonym czy spowodujemy zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu lądowym. Czy mogę żądać uchylenia mandatu po jego przyjęciu? W poniższym blogu chciałabym rozwiać wszelkie wątpliwości.
Co się stanie, jeśli odmówię przyjęcia mandatu karnego?
Jeśli odmówisz przyjęcia mandatu, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do Sądu z wnioskiem o ukaranie. Stanie się tak również, gdy nie uiścisz grzywny nałożonej mandatem zaocznym w terminie.
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, stanowcze sformułowanie przepisu nie oznacza bezwzględniej obligatoryjności skierowania do sądu wniosku o ukaranie w każdym przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia grzywny nałożonej mandatem zaocznym w terminie. W praktyce wnioski o ukaranie są sporządzane przez innych funkcjonariuszy lub pracowników organów mandatowych niż ci, którzy nakładali grzywnę w drodze mandatu. Nie można wykluczyć przypadków, gdy dogłębna ocena stanu faktycznego prowadzi takiego funkcjonariusza lub pracownika do odmiennych wniosków w kwestii istnienia podstaw do skierowania do sądu wniosku o ukaranie (art. 99 KPW red. Sakowicz 2024, wyd. 3/Andrzej Światłowski).
Czy w każdym przypadku mogę odmówić przyjęcia mandatu?
Tak. Co ważne, funkcjonariusz nakładający grzywnę jest obowiązany przy wystawianiu mandatu poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
Czy mogę coś zrobić z przyjętym mandatem karnym? Kiedy prawomocny mandat podlega uchyleniu?
Przyjęty, prawomocny mandat karny podlega uchyleniu w przypadku, gdy:
- grzywnę nałożono za czyn w ogóle niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie – w przypadku gdy stanowi przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie skarbowe, gdy wcale nie stanowi czynu lub jest prawnie obojętny
- grzywnę nałożono na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat
- ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia – jeśli działał w obronie koniecznej, stanie wyższej konieczności lub był niepoczytalny
- grzywnę nałożono wbrew zakazom określonym w 96 § 2KPW, tj. gdy za dane wykroczenie należałoby orzec środek karny albo zachodzi zbieg idealny wykroczenia z przestępstwem
- TK orzekł o niezgodności z Konstytucją RP, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego została nałożona grzywna tym mandatem
- potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską
- jeżeli grzywnę nałożono w wysokości wyższej niż wynika to z kodeksu postepowania w sprawach o wykroczenia (art. 96 § 1-1b).
Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o uchylenie mandatu karnego
Wniosek może złożyć ukarany tj. osoba, która dostała mandat i uważa, że nie było to słuszne, jego przedstawiciel ustawowy lub opiekun prawny w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu.
Jak złożyć wniosek?
Ustawodawca nie wprowadził wzoru wniosku. Powinien on zawierać dane ukaranego, numer mandatu oraz podstawę uchylenia mandatu. Wniosek składa się do Sądu Rejonowego, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze została nałożona grzywna.
Rodzaje mandatów karnych
Można nakładać grzywnę w drodze mandatu karnego:
1)wydawanego ukaranemu po uiszczeniu grzywny bezpośrednio funkcjonariuszowi, który ją nałożył
2)kredytowanego, wydawanego ukaranemu za potwierdzeniem odbioru
3)zaocznego.
Mandat kredytowany należy uiścić w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu. Należy jednak pamiętać, że staje się on prawomocny nie z chwilą zapłaty, a z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.
Czy na skutek wniosku jest prowadzone typowe postępowanie karne?
Nie, na posiedzeniu nie jest prowadzone postępowanie całościowe. Sąd może przeprowadzić jedynie czynności sprawdzające. Sąd nie jest uprawniony do przeprowadzania postępowania dowodowego i jego działanie jest ograniczone. Ma jednak możliwość weryfikowania podstaw do uchylenia mandatu karnego, które mogą polegać m.in. na zwróceniu się do organu, który wydał mandat o przesłanie stosownych dokumentów.
Jakie są rozstrzygnięcia Sądu?
Sąd orzeka postanowieniem albo o uchyleniu prawomocnego mandatu karnego albo o nieuwzględnieniu wniosku.
Jakie są skutki uchylenia mandatu?
Sąd uchylając mandat karny nakazuje podmiotowi, na którego rzecz została uiszczona grzywna – zwrot opłaty ukaranemu.
Mandat karny - adwokat
Jeśli masz wątpliwości związane z mandatem karnym, skontaktuj się z adwokatem, co może zapobiec negatywnym konsekwencjom.
